Naast de evidente veiligheidsrisico’s voor uzelf en andere weggebruikers, kan rijden onder invloed van alcohol (of andere illegale drugs) tegenwoordig zware gerechtelijke gevolgen hebben. Indien u positief blaast op een ademtest krijgt u een onmiddellijk rijverbod en kan de politierechter u daarna verschillende bestraffingen opleggen die vandaag de dag soms zeer zware proporties kunnen aannemen. De hoogte van het alcoholpercentage bepaalt welke bestraffing u kan krijgen. In het licht van de komende feestperiode leek het ons nuttig jullie hieronder nog even de wettelijke voorziene bestraffingsmogelijkheden voor het rijden onder invloed van alcohol op te lijsten. Een verwittigd bestuurder is er immers twee waard …

Alcoholgehalte van minstens 0,5 promille en minder dan 0.,8 promille 

Er is sprake van een kleine intoxicatie indien u een alcoholgehalte heeft van ten minste 0,5 promille en minder dan 0,8 promille.

U krijgt dan meestal een onmiddellijke inning van 179 EUR en een tijdelijk rijverbod van minimaal 3 uur. 
Indien u voor deze kleine intoxicatie toch door het openbaar ministerie zou worden gedagvaard voor de politierechtbank, riskeert u een geldboete van 200 EUR tot 4.000 EUR. De rechter kán u bovendien een bijkomend rijverbod opleggen van 8 dagen (tot maximum 5 jaar).

Indien u een jonge bestuurder bent (d.i. minder dan 2 jaar houder van een rijbewijs op het moment van de overtreding), is de rechter evenwel wettelijk verplicht u een rijverbod op te leggen, alsook het herstel van het recht tot sturen minstens afhankelijk te stellen van het opnieuw slagen voor het theoretisch of het praktisch rijexamen. U ziet dat voor jonge bestuurders zelfs een “kleine” intoxicatie reeds stevige gevolgen kan hebben. 

Alcoholgehalte van minstens 0,8 promille 

Indien u een alcoholgehalte heeft van ten minste 0,8 promille, spreekt men van een zware intoxicatie. 
U krijgt dan soms nog van het openbaar ministerie een minnelijke schikking van 600 EUR of 800 EUR en een tijdelijk rijverbod van minimaal 6 uur. Indien u een alcoholgehalte heeft van ten minste 1,2 promille, ligt de minnelijke schikking een stuk hoger, zijnde 1.600 EUR. Ook hier krijgt u dan een tijdelijk rijverbod van minimaal 6 uur.

In de meeste gevallen zal het openbaar ministerie bij zware intoxicatie geen minnelijke schikking voorstellen, maar u dagvaarden voor de politierechtbank. Daar riskeert u voor deze feiten een u een geldboete van 1.600 EUR, oplopend tot maximum 16.000 EUR. In de Wegverkeerswet staat dat de rechter facultatief een rijverbod kán opleggen van 8 dagen tot 5 jaar. Evenwel legt de rechter in de praktijk bijna altijd een rijverbod op in geval van een zware intoxicatie. In onze praktijk stellen wij vast dat zo’n rijverbod meestal tussen de 15 dagen en 2 maanden bedraagt.

Indien u een jonge bestuurder bent (d.i. minder dan 2 jaar houder van een rijbewijs op het moment van de overtreding), is ook hier, zoals bij de kleine intoxicatie, de rechter verplicht een rijverbod op te leggen alsook het herstel van het recht tot sturen minstens afhankelijk te stellen van het opnieuw slagen voor het theoretisch of het praktisch rijexamen.

Naast de geldboete en het rijverbod kan de rechter bij een zware intoxicatie ook de geldigheid van het rijbewijs beperken tot alle motorvoertuigen die zijn uitgerust met een alcoholslot voor een periode van ten minste één jaar en ten hoogste drie jaar of levenslang. Een alcoholslot is een klein toestel in uw voertuig dat verbonden wordt met de startmotor van uw voertuig. Voor u het voertuig kan starten, moet u in het alcoholslot blazen. Als de hoeveelheid alcohol in uw adem groter of gelijk is aan 0,2 promille alcohol, dan zal de motor niet starten.  
De politierechter is evenwel wettelijk verplicht om het alcoholslot op te leggen indien u een alcoholgehalte heeft van minstens 1,8 promille. De wetgever heeft evenwel de deur op een kier laten staan daar de rechter toch nog de mogelijkheid heeft om het alcoholslot niet op te leggen wanneer hij deze sanctie niet opportuun zou vinden voor de overtreder. De praktijk leert ons dat tegenwoordig een aantal politierechters toch steeds vaker ook deze bijkomende sanctie uitspreken bij zware intoxicatie, zeker wanneer de bestuurder reeds eerder voor intoxicatie werd veroordeeld. 

Examens en onderzoeken

Wat voor veel bestuurders nog steeds onbekend is, is dat zowel bij een kleine als bij een zware intoxicatie de politierechter eveneens de mogelijkheid heeft om niet enkel een rijverbod op te leggen, maar het terugkrijgen van uw rijbewijs afhankelijk kunnen maken van het slagen voor één of meerdere herstelexamens- en onderzoeken. Wordt u daartoe veroordeeld, dan dient u deze éérst met succes af te leggen alvorens u uw rijbewijs terugkrijgt en terug mag rijden. De politierechter kan de volgende herstelexamens- en onderzoeken opleggen:

• Theoretisch examen (een gelijkaardig examen als wat u aflegde voor het behalen van uw rijbewijs)
• Praktisch examen (een gelijkaardig examen als wat u aflegde voor het behalen van uw rijbewijs)
• Medisch onderzoek ( via een gesprek en een medisch onderzoek gaat de arts na of u lichamelijk en geestelijk in staat bent om met een voertuig te rijden. De arts zal u uitgebreid ondervragen en er kunnen eventueel bloedproeven of urinetesten worden uitgevoerd)
• Psychologisch onderzoek (dit bestaat uit drie onderdelen, zijnde een gesprek met de psycholoog, het invullen van vragenlijsten en het uitvoeren van computertesten)

Veiligheidsmaatregel: Verval uitgesproken wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid

Tot slot hebben de politierechters tegenwoordig de mogelijkheid om bovenop de geldboete en het rijverbod bijkomend nog een veiligheidsmaatregel op te leggen, namelijk het uitspreken van een algeheel rijverbod “wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid” (art. 42 Wegverkeerswet). In de praktijk is dit vaak het gevolg van een ernstig alcohol- of drugsmisbruik. 

In de praktijk stelt de politierechter meestal een gerechtsdeskundige aan om de lichamelijke of geestelijke geschiktheid nader te onderzoeken. De gerechtsdeskundige kan verschillende testen uitvoeren, zoals een bloed-, urine- of haaranalyse die kunnen wijzen op een chronisch gebruik of misbruik van alcohol en/of drugs. 
Indien de politierechter deze veiligheidsmaatregel oplegt, mag u vanaf deze uitspraak niet meer met een voertuig rijden en dit voor onbepaalde duur. 

U kan evenwel een herziening van deze rijongeschiktheid aanvragen en dit ten vroegste 6 maanden na de uitspraak. 

Hoewel dit een zeer verregaande veiligheidsmaatregel is, wordt deze veiligheidsmaatregel steeds vaker door de politierechter opgelegd.

Besluit

Rijden onder invloed van alcohol wordt tegenwoordig zeer streng bestraft. Niet alleen kunnen de geldboetes zeer hoog oplopen en worden soms zeer lange periodes van rijverbod opgelegd, maar de politierechters spreken ook steeds vaker de bijkomende straffen alsook de veiligheidsmaatregel van het definitieve rijverbod wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid. 

Volledigheidshalve vermelden wij nog dat de straffen voor het rijden onder invloed van andere illegale middelen (cannabis, MDMA, cocaïne, amfetamines,….) identiek zijn.Toch iets om over na te denken als u straks aan de feestdis zit, zo dachten wij. 

En als u ondanks deze informatie toch nog tegen de lamp zou lopen bij een toekomstige controle, weet dan dat wij klaar staan om u met al onze kennis en expertise bij de staan in uw verdediging voor de rechtbank om de schade voor u zoveel mogelijk te beperken!

Vicky Lefeber & Anne van Vroonhoven